Historia

Początki szkolnictwa w Istebnej sięgają 1720 roku, kiedy to przy drewnianym kościółku wybudowano niewielką chatę, w której gościł wikary jabłonkowski przyjeżdżający tu co trzecią niedzielę, aby odprawić nabożeństwa. Co sobotę gromadzono w niej dzieci na naukę śpiewu, czytania i liczenia. W 1782 została wybudowana obok probostwa jednoklasowa szkoła drewniana, a w 1817 budynek szkolny murowany (obok kościoła), który przetrwał do 1896 r. W tym bowiem roku powstał istniejący do dzisiaj na placu przykościelnym nowy, piętrowy budynek przeznaczony na szkołę i dwa mieszkania dla nauczycieli. W miarę przyrostu liczby mieszkańców w latach 1880-85 i 1890-1900 wykorzystywano także w celach edukacyjnych inne pomieszczenia. Znajdowały się one od 1869 pod nadzorem Gminy.

Warto wspomnieć, że w 1876 ówczesny kierownik szkoły Karol Grania założył obok szkoły ogród, aby uczyć dzieci sztuki ogrodnictwa i sadownictwa. Mimo nacisków na wychowanie w postawie wiernopoddańczej wobec monarchii austriackiej, niektórzy nauczyciele starali się wzmacniać w wychowankach ducha polskości. Byli to np. Henryk Gazurek i Rudolf Szotkowski. W wyniku braku funduszów, biedy nauczycieli, chorób, niedożywienia i braku odzieży u dzieci oraz w niesprzyjającej rozwojowi edukacji sytuacji politycznej działacze społeczni i nauczyciele starali się rozwijać oświatę w Istebnej, a także potajemnie dbać o polskość młodych górali.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. w Istebnej zaczęła się rozwijać turystyka, władze województwa z wojewodą Grażyńskim na czele chciały z Istebnej utworzyć letnią stolicę województwa. Przeznaczono spore środki na budowę drogi łączącą Wisłę z Istebną. Kryzys gospodarczy w latach 30 XX wieku przerwał te plany i, niestety, nie ułatwił rozwoju szkolnictwa w gminie. Uczono w 3 budynkach, w pięciu klasach. Od 1896 istniała 4-klasowa szkoła ludowa, która w 1918 przekształciła się w sześcioklasową szkołę powszechną. W 1921 uczyło w niej sześciu nauczycieli ( Paweł Gazurek, Edward Dzindziel, Gustaw Knopek, Jan Traczewski, Paweł Zawada, ks. Emanuel Grim) od 1930 w szkole pracowali także: Maria Kiszanka, Rudolf Gajda, Franciszek Sikora. Nauczyciele nie tylko przekazywali wiedzę, ale także wychowywali w duchu patriotyzmu, organizując akademie, odczyty, deklamacje polskich wierszy, naukę śpiewu pieśni patriotycznych, rozwijali kulturę i edukację w regionie poprzez zakładanie i prowadzenie zespołów regionalnych, kółek zainteresowań, stowarzyszeń i kursów.

W sierpniu 1935 roku rozpoczęto budowę nowej szkoły na Dzielcu. W 1937 budowę ukończono. Powstał budynek niezwykle komfortowy, wyposażony w łazienki, ubikacje, stołówkę, salę gimnastyczną, 11 sal lekcyjnych, w wyniku czego mogły się w nowej szkole zmieścić wszystkie dzieci z okolicy. Szkoła otrzymała imię ks. Józefa Londzina. Niestety, już za dwa lata wybuchła II wojna światowa i szkolnictwo polskie całkowicie w Istebnej upadło, bo szkołę, tak jak wszystkie instytucje, przejęli niemieccy okupanci.
Po II wojnie światowej szkoła na nowo otworzyła swe podwoje 26 maja 1945 roku dzięki staraniom Michała Juroszka - pierwszego powojennego kierownika szkoły.

W szkole rozpoczęły się nie tylko lekcje, ale także zaczęły działać już w latach 50 pierwsze koła zainteresowań. Do dziś starsi mieszkańcy wspominają klub sportowy poprowadzony przez Tadeusza Maciejczyka i jego żonę Wandę, w którym trenowali przez dziesięciolecia biegacze narciarscy i saneczkarze zdobywającyc prestiżowe nagrody w zawodach powiatowych, wojewódzkich i ogólnopolskich. W Istebnej odbywały się także zawody narciarskie i zloty sportów zimowych dla uczniów szkół podstawowych regionu i kraju. Wielkim powodzeniem wśród dzieci i młodzieży cieszyło się koło techniczne, zwłaszcza w gronie młodych modelarzy (szybowce i rakiety) również nagradzanych w wielu zawodach na wysokim szczeblu. Istniało także koło fotograficzne, plastyczne, wokalne, gimnastyczne, drużyna harcerska, zespoły teatralne i inne.

W lipcu 1957 roku władze szkolne przystąpiły do kapitalnego remontu budynku szkolnego. Chodziło o zmianę dachu płaskiego na spadzisty. Jednocześnie w klasach założono instalację centralnego ogrzewania. Wybudowano również sześć mieszkań dla nauczycieli tzw. "przybudówka" Koszt remontu wyniósł 1,5 mln złotych. Lata 1954 - 1957 były bardzo uciążliwe dla uczniów i nauczycieli, gdyż termin zakończenia remontu przedłużał się.

W listopadzie 1957 roku oddano do użytku centralne ogrzewanie. Całość dokończono w 1958 roku. Przy okazji remontu zradiofonizowano budynek szkolny.
W 1960 roku na wniosek kierownika szkoły Franciszka Sikory, Ministerstwo Oświaty i Wychowania, przydzieliło tutejszej szkole samochód osobowy marki GAZ 67. Było to prawdopodobnie jedyny przypadek w Polsce, aby szkoła podstawowa otrzymała samochód służbowy. Pojazd ten był wykorzystywany do przewozu pomocy naukowych, wyjazdów na konferencje metodyczne, a także do przywozu prowiantu na świetlicę szkolną.

W dniu 7 marca 1968 roku odbyła się w tutejszej szkole uroczystość nadania imienia Jurija Gagarina.
W roku szkolnym 1977/1978 szkoła została mianowana Szkołą Sportów Zimowych i dla uczniów uzdolnionych zostały otwarte oddziały klas 4-8 o profilu sportowym ( narciarstwo klasyczne, saneczkarstwo). Pierwszymi trenerami i organizatorami tych klas byli Wanda i Tadeusz Maciejczykowie.
W roku szkolnym1986/87 szkoła uzyskała sztandar w asyście gości z ZSRR i ówczesnych władz.

W 1990/91religia wróciła do szkoły, a rodzice zażyczyli sobie powieszenia w klasach krzyży oraz wprowadzenie modlitw na początku i na końcu lekcji. Rozpoczęły się także pierwsze rozmowy o zmianie patrona szkoły.
!8 czerwca 1998 roku Rada Gminy w Istebnej uchwaliła nadanie Szkole Podstawowej nr 1 w Istebnej imienia ks. Józefa Londzina, a 11 listopada 1998 r. został poświęcony nowy sztandar.

W 2012 roku szkoła podstawowa została połączona z gminnym przedszkolem i stała się zespołem szkolno-przedszkolnym.
Od roku szkolnego 2017/2018, podczas procesu wygaszania gimnazjów rozpoczęło się stopniowe przenoszenie uczniów szkoły podstawowej do budynku gimnazjalnego. Od roku 2019/2020 wszyscy uczniowie szkoły podstawowej uczą się w nowym miejscu, natomiast w pomieszczeniach szkoły na Dzielcu zorganizowano pracę gminnego przedszkola oraz żłobka.

Opracowała Monika Michałek na podstawie:

• Maria Zawada, Dzieje szkolnictwa w Istebnej w latach 1782-1980, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej, 1996
• Elżbieta Krężelok, Referat z okazji 80-lecia istnienia szkoły w Istebnej, Nasza Trójwieś, listopad 2017
• Parę dat z szkolnictwa w Istebnej, Ziemia Śląska nr 2, 1932